İŞ VE TOPLU İŞ SÖZLEŞMELERİYLE KIDEM TAZMİNATI TAVANI ARTIRILABİLİR Mİ?

Print Friendly, PDF & Email

Mülga 1475 sayılı İş Kanununun yürürlükte bulunan 14 üncü maddesinde, kıdem tazminatı ile ilgili olarak her geçen tam yıl için öngörülen otuz günlük sürenin iş sözleşmeleri veya toplu iş sözleşmeleri ile işçi yararına değiştirilebileceği belirtilmiştir (m. 14/XII). Ancak, 1475 sayılı İş Kanununun 14 üncü maddesinde, kıdem tazminatının yıllık miktarının en yüksek devlet memuruna bir hizmet yılı için ödenecek azami emeklilik ikramiyesini aşamayacağı öngörülerek, kıdem tazminatına tavan getirilmiştir. (m.14/. XIII). Yargıtay bir kararında, kıdem tazminatı tavanını düzenleyen kural mutlak emredici nitelikte olup tavanı artıran iş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesi hükümleri geçersizdir” hükmüne varmıştır (Y.7.HD., 13.2.2014, E. 2013/16781 K. 2014/3765).

Yargıtay’a göre, kıdem tazminatı tavanı her tam yıl için işçiye ödenecek kıdem tazminatının üst sınırı olup, işçinin gerçek ücretine göre bulunacak miktar bunun altında ise bu miktarın işçiye ödenmesi gerekir (Y.9. HD., 15.9.1987, E. 967/8223 K. 967/7862). Yargıtay başka bir kararında da, istifa halinde dahi işçiye kıdem tazminatı ödeneceğini öngören sözleşme hükümleri ile işyeri uygulamaları, 4857 sayılı Yasaya göre geçerlidir, ancak kıdem tazminatı tavanı mutlak emredici niteliktedir (Y.7.HD., 3.4.2014, E. 2013/25863 K. 2014/7372).

İş Kanunu ile Deniz İş Kanununa göre ödenecek tazminat tutarının tamamı vergi dışı bırakılmıştır (GVK m. 25/7). Aynı maddeye göre, 5953 sayılı Basın İş Kanununa göre ise ödenen kıdem tazminatlarının ancak yirmidört aylığı aşmayan miktarları vergi dışıdır. Özel sektör işvereni isterse kıdem tazminatı tavanını aşarak brüt ücret üzerinden kıdem tazminatı ödeyebilir. İş Kanunu’nda bunun aksine hareket eden işveren hakkında herhangi bir cezai yaptırım öngörülmemiştir. Ancak tavanı aşan kısım ücret gibi değerlendirilerek gelir vergisine ve sigorta primine tabi tutulması gerekir (193 GVK m.25; 5510 SSGSSK m.80). Kamu işverenleri ise kıdem tazminatı tavanını aşarak ödeme yaparlarsa 5018 sayılı Kanun çerçevesinde kamu zararına sebebiyet verdikleri için sorumlular hakkında Türk Ceza Kanunu hükümleri uygulanabilir.

Sonuç olarak kıdem tazminatının yıllık miktarının en yüksek devlet memuruna bir hizmet yılı için ödenecek azami emeklilik ikramiyesini aşamayacağı öngörülmüştür. Bu kapsamda kıdem tazminatı tavanını düzenleyen kural mutlak emredici nitelikte olup tavanı artıran iş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesi hükümleri geçersiz sayılmaktadır. Bununla birlikte, özel sektör işvereni isterse kıdem tazminatı tavanını aşarak brüt ücret üzerinden kıdem tazminatı ödeyebilir. Ancak tavanı aşan kısım ücret gibi değerlendirilerek gelir vergisi ve sigorta primine tabi tutulur. Kamu işverenleri ise kıdem tazminatı tavanını aşarak ödeme yaparlarsa 5018 sayılı Kamu Mali Yönetim Kanunu çerçevesinde kamu zararına sebebiyet verdikleri için sorumlular hakkında Türk Ceza Kanunu hükümleri uygulanabilir.

 

Yazar | 2018-01-24T08:30:22+03:00 24 Ocak 2018|Kategoriler: Çarşamba'nın Sorusu|Tags: , , , |0 Yorum

Bir Cevap Yazın